Bij jongeren stijgen de depressiecijfers de laatste jaren flink. Mede door de Coronapandemie en de gevolgen daarvan. Thuisonderwijs, weinig fysieke sociale contacten en de lange duur ervan is zijn tol gaan eisen. Maar inmiddels zijn we toch weer een periode verder. Toch kampen veel jongeren met somberheidsklachten. Wanneer is een teruggetrokken kind gewoon aan het puberen en aan het loskomen van zijn ouders en wanneer wordt het tijd voor een goed gesprek?
Bij jongeren ziet een depressie er vaak anders uit dan bij volwassenen. Het gevaar daarvan is dat je signalen kunt missen.
Jongeren die te maken krijgen met somberheidsklachten laten dit vaak niet weten. Ze willen liever niet opvallen en anders zijn, dus houden ze zich stil. Pas als de situatie gaat escaleren (lage cijfers, grensoverschrijdend gedrag, dronkenschap, zelfbeschadigend gedrag etc) krijgt de omgeving signalen.
Jongeren laten zich makkelijker afleiden dan volwassenen. Zo gaan ze ‘gewoon’ naar school en naar hun trainingen of wedstrijden. Daar wordt niets aan de jongere gemerkt. Thuis, op hun kamer, komen de sombere gevoelens weer opzetten.
Omdat de hersenen van jongeren nog niet helemaal uitgerijpt zijn, ziet een depressie er bij jongeren anders uit dan bij volwassenen. Jongeren tonen eerder prikkelbaar gedrag, maar dat kan makkelijk verward worden met pubergedrag.
Door de onrijpheid van het brein, met name de prefrontale cortex die de emoties reguleert, kunnen jongeren hun emoties minder goed reguleren.
Een depressie komt nooit van de één op de andere dag opzetten, maar de jongere glijdt er geleidelijk in. Langzaam aan neemt enthousiasme af en ontevredenheid toe. Vaak gepaard gaande met terugtrekgedrag.
Langzaamaan worden signalen zichtbaar: schoolresultaten zakken, contacten met vrienden nemen af, gedrag verandert.
Wat kun je doen als je je zorgen maakt?
Start het gesprek. Het beste is het om dit op een terloopse manier te doen: in de auto werkt vaak goed, omdat je elkaar dan niet hoeft aan te kijken. Zoek samen naar momenten of activiteiten die de stemming wat kunnen verbeteren. Faciliteer het sporten in een sportschool, stimuleer meedoen aan een activiteit met andere jongeren. Maar belangrijk: neem je kind serieus en motiveer hem of haar om de huisarts te bezoeken. Belangrijk is dat de jongere weet dat hij niet een depressie ís, maar last van depressieve klachten hééft.
Welke jongeren lopen meer risico?
Waarom krijgt de één er wel te maken en de ander niet? 3-8% van de jongeren wordt in de puberteit depressief. Op deze leeftijd kunnen kinderen zichzelf beter toespreken dan wanneer ze jonger zijn. Dit kan positief, maar dus ook negatief uitpakken.
Geslachtshormonen spelen waarschijnlijk ook een rol. Twee keer zoveel meisjes als jongens kampt met depressieve gevoelens.
Kinderen met gedragsproblemen ontvangen vaak negatieve feedback. De innerlijke stem kan zich dan tegen het kind gaan keren: ‘Ik doe ook nooit iets goed, niemand vindt mij de moeite waard,’ etc.
Vaak hebben kinderen die in de basis wat angstig zijn meer kans om een depressie op te lopen. Angst is vaak de voorloper van een depressie.
Herken je gevoelens van onzekerheid of angst bij je kind, laat het weten! Daar kan ik als gedragsspecialist bij ondersteunen en wellicht keren we de ingeslagen weg.
